Jaki może być związek między czytaniem książek a umiejętnościami uczniów? Mój nauczyciel języka litewskiego mawiał, że im więcej książek się czyta, tym język staje się bogatszy, bardziej spójny i atrakcyjny. Im bardziej pamięć wzrokowa pomaga przyswoić sobie, jak pisze się dane słowo, dlaczego w zdaniu używa się tego czy innego znaku interpunkcyjnego, tym więcej analiz i porównań dokonuje się nieświadomie. A wtedy wszystkie te nieskończenie złożone normy i zasady językowe zostają ucieleśnione w tekście i osiągają z nim integralność.
W tym artykule porozmawiamy o rozwijaniu umiejętności czytania i pisania u dzieci w wieku 10-14 lat oraz o metodach, które mogą przynieść w tym zakresie sukces. Pierwszą rzeczą, na którą należy zwrócić uwagę, jest rozwój psychologiczny młodych ludzi w tym wieku, ponieważ to właśnie może pomóc nam osiągnąć najlepsze możliwe wyniki. Uczniowie od 10 do 14 lat nie są już dziećmi, ale nie są też jeszcze dojrzali. Ten wiek jest jak droga przez las, gdzie muszą stawić czoła różnym wyzwaniom okresu dojrzewania: kształtowaniu tożsamości i znalezieniu swojego miejsca, relacjom społecznym, zmianom emocjonalnym i poznawczym. W tym dość trudnym czasie przynależność do grupy jest niezbędna i to właśnie wówczas nauczyciel może wskazywać drogę, nie narzucając własnej woli, ale sugerując i zachęcając. Z drugiej strony nie jest odpowiednie całkowite oderwanie się od innowacyjnych technologii, ponieważ współcześni młodzi ludzie nie wyobrażają sobie życia bez inteligentnych urządzeń, ale po prostu warto je wykorzystywać do osiągnięcia wspólnego celu.
„Strażnikami języka” mogłaby być grupa uczniów, których postawy opierałyby się na miłości do języka ojczystego i jego promocji. Nauczyciel powinien wpajać dzieciom, jak wyjątkowa i szczególna jest rodzima mowa oraz jakim przywilejem jest jej znajomość. Dlatego warto zrobić wszystko, co w naszej mocy, aby upewnić się, że nasz język jest poprawny, że brzmi pięknie obok innych języków i że inni ludzie również mogą się go uczyć. Bardzo ważne byłoby również, aby uczniowie podzielili się tym, kto jest za co odpowiedzialny, jakie jest ich zadanie: copywriter, redaktor, projektant, osoba PR itp. „Strażnicy języka” mogliby założyć konto na Facebooku, zaprosić rówieśników, zaprezentować swoją grupę i pogląd, że znajomość języka, pisanie bez błędów gramatycznych, używanie jak najbogatszego słownictwa podczas mówienia i czytanie książek jest bardzo ważne. Można zorganizować konkurs na logo i hasło. Konkurs na selfie z najciekawszą przeczytaną książką, wyłonienie zwycięzcy i dyplom dla niego. Myślę, że wybór jest ogromny i wszystko zależy od zaangażowania i kreatywności nauczyciela oraz uczniów.
Zajęcia grupowe mogą mieć jeszcze jeden aspekt edukacyjny. Zaaranżowana lekcja powinna podkreślać piękno języka bez żargonu, zapożyczeń i wulgaryzmów. Doradziłabym nauczycielowi, aby znalazł interesujące fragmenty z literatury młodzieżowej o wartości pedagogicznej i moralnej i napisał tekst na ten temat, kończąc go w punkcie, który może zaintrygować uczniów oraz zachęcić ich do przeczytania książki, a następnie zaprezentowania swoich przemyśleń w grupie. Być może podzielą się zdaniem, słowem, opisem, który utkwił im w pamięci. Po drugie, uczniowie mogą zostać poproszeni o wybranie różnych zasad gramatycznych, zaprezentowanie ich swoim kolegom i upewnienie się, że podczas prezentacji jest jasne, jak zastosować daną regułę.
Na koniec weźmy nasze własne ludowe opowieści i powiedzenia – mamy ich w każdej kulturze bardzo wiele. Zamki, góry, wzgórza, rzeki, lasy, prawie każde miejsce na ziemi jest zwiazane z mitem lub legendą. Czytajcie razem, rozmawiajcie, twórzcie własne opowieści, dyskutujcie w grupie, jeśli chcecie – udostępniajcie na Facebooku pod własnym nazwiskiem lub, jeśli wolicie, pseudonimem literackim.
Te i podobne działania nie tylko pomogą uczniom zdobyć ważne kompetencje językowe, ale także pogłębią ich wiedzę na temat dziedzictwa narodowego i znacznie poprawią umiejętności czytania i pisania. Dzięki włączeniu tych aktywności w proces nauki, uczniowie rozwiną swoje kompetencje językowe oraz kreatywność, tożsamość i szacunek dla języka ojczystego. Rozbudzą też w sobie zainteresowanie dziedzictwem kulturowym, które zawiera bezcenną wiedzę i historie kształtujące tożsamość narodową. W ten sposób możemy wspólnie pracować nad stworzeniem piśmiennego, kulturalnego i świadomego młodego pokolenia.
Autorka artykułu: Irada Miltinienė
Vilkaviskis Salomeja Neris basic school
Zdjęcie na okładce autorstwa Freepik
